Yerinde dönüşümde süre doldu: Acil çözüm bekliyoruz!
6 Şubat 2023 depremlerinin üzerinden 2 yıl 4 ay geçti. Dün, 30 Mayıs 2025 tarihinde, Yerinde Dönüşüm Projesi’nin başvuru süresi sona erdi. Binlerce vatandaşımız, ellerinde olmayan sebeplerle bu destekten mahrum kaldı.
TEKNİK İMKANSIZLIKLAR VATANDAŞI ÇIKMAZA SOKTU
Deprem bölgesindeki 11 ilde zemin etüt çalışmaları yürüten firma dağılımı dengesiz bir tablo çiziyor. Bazı illerde 10’un üzerinde firma faaliyet gösterirken, diğerlerinde bu sayı 5’e kadar düşüyor. İlçelerde tablo daha da karamsar; çoğu ilçede yalnızca tek firma hizmet sunabiliyor.
Her firma günlük en fazla 5-6 zemin etüt çalışması gerçekleştirebiliyor. Şirketler gece mesaisi yapmak istese de mevzuat engeli nedeniyle sadece gündüz saatlerinde çalışabiliyorlar. Bu kısıtlı imkanlar, bekleyen binlerce başvuruyu karşılamaya yetmiyor.
Bir zemin etüt firması yöneticisi durumu şöyle açıklıyor: “Kesintisiz çalışmak istiyoruz ancak yasal düzenlemeler buna izin vermiyor. Günde sadece 5-6 etüt tamamlayabiliyoruz. Kent merkezlerinde dahi taleplere yetişemiyoruz, kırsal bölgelerde ise durum çok daha endişe verici. Bu tempoda tüm başvuruları sonuçlandırmamız mümkün değil. Vatandaşlar her gün ofisimize geliyor, fakat çaresiz kalıyoruz.”
Kahramanmaraş’ın Dulkadiroğlu ilçesinde ikamet eden Mehmet Yılmaz, yaşadığı sıkıntıyı şu sözlerle dile getiriyor: “Bir aydır zemin etüdü sırasını bekliyorum. İlçemizde hizmet veren bir kaç firma var, onlar da taleplere yetişemiyor. Başvuru süresi artık doldu, bundan sonra ne yapacağımı bilmiyorum. Yuvamı nasıl inşa edeceğim?”
YETKİLİLERİN UYARILARI KARŞILIK BULMADI
CHP Kahramanmaraş Milletvekili Ali Öztunç’un TBMM’deki konuşması, problemin boyutlarını gözler önüne seriyor:
“Sayın Başkan, değerli milletvekilleri; depremzedelere ‘yerinde dönüşüm’ adı altında destek veriyoruz diyorlar ama gerçek ortada: Vatandaş zemin etüt yaptıramıyor, miras davası bitmiyor. Son başvuru tarihi 30 Haziran. Binlerce insan bu desteğe ulaşamayacak. Bu iş böyle yarım bırakılmaz, bırakılırsa vebal büyük olur!
Bakın, deprem bölgesinde zemin etüt firmaları yetersiz. İl merkezlerinde bile talepler karşılanamıyor, ilçelerde durum daha da vahim. Bir firma günde en fazla 5-6 etüt yapabiliyor. Bu kapasiteyle binlerce başvurunun karşılanması mümkün değil. Üstelik gece çalışma yasağı var. Bu kısıtlamalar kaldırılmalı, süre mutlaka uzatılmalı.
Depremzedeler çaresiz durumda. Devletimiz her zaman vatandaşının yanında olmuştur, şimdi de yanında olmalıdır. Bu konuda siyaset üstü bir yaklaşımla hareket etmeliyiz. Sürenin uzatılması için Meclis olarak üzerimize düşeni yapmalıyız.”
Mevcut firma kapasitesi ve yasal sınırlamalarla tüm başvuruların sonuçlandırılması teknik açıdan imkansızdı. Başvuru süresinin en az bir yıl uzatılması ve etüt firmalarına gece çalışma izni verilmesi kaçınılmaz bir gereklilik haline gelmiştir.
VATANDAŞIN DEVLETİNE İNANCI SARSILMASIN
Kahramanmaraş’ta yaşayan yaşlı bir vatandaşımız duygularını şöyle ifade ediyor: “Devletime her zaman güvendim. Bizim ilçemizde sadece bir kaç firma hizmet veriyor ve maalesef sıra bize gelmedi. Miras davamız da henüz sonuçlanmadı. Yine de devletimizin bizi yalnız bırakmayacağına inanıyorum. Cumhurbaşkanımız ve bakanımız sesimizi duyacaktır, buna yürekten inanıyorum.”
Türk milleti, devletine sadakatle bağlıdır. Bu bağ, karşılıklı güven ve sevgi temeline dayanır. Deprem gibi ulusal felaketlerde devlet-millet kaynaşması zirveye ulaşır. Şimdi de bu dayanışmanın somut bir örneğini görmek, afetzede vatandaşlarımızın yaralarını sarmak için hayati önem taşımaktadır.
OLASI SONUÇLAR VE TEHLİKELER
Başvuru süresinin uzatılmaması durumunda karşılaşacağımız muhtemel senaryolar şunlardır:
• Hukuki işlemleri devam eden binlerce vatandaşımız maddi destekten yoksun kalacak
• Zemin etüdü sırası bekleyen ailelerimiz mağduriyet yaşayacak
• Afetzedeler geçici barınma koşullarında uzun süre yaşamak zorunda kalacak
• Deprem bölgesinden göç hızlanacak, toplumsal doku zedelenecek
• Ekonomik zararlar artacak
• Sosyal huzursuzluk ve güven kaybı yaşanabilecek
Bu tablonun hiçbir unsuru, devletimizin ve milletimizin arzuladığı bir durum değildir. Deprem bölgesinde yaşayan vatandaşlarımızın tek özlemi, yuvalarına bir an önce kavuşmaktır. Bu özlem, her Türk vatandaşının en temel hakkıdır.
SAYGIYLA SUNULAN ÇÖZÜM ÖNERİLERİ
Sayın Cumhurbaşkanımız Recep Tayyip Erdoğan’a ve Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanımız Sayın Murat Kurum’a, halkımızın duygularını ve ihtiyaçlarını saygıyla arz ediyoruz:
1. Başvuru süresinin geriye dönük olarak asgari bir yıl uzatılması elzemdir
2. Hukuki süreçleri devam eden vatandaşlara “şartlı başvuru” imkanı tanınmalıdır
3. Zemin etüt şirketlerine gece mesaisi yapma yetkisi verilmelidir
4. Kırsal bölgelerde hizmet sunan firma sayısı çoğaltılmalıdır
5. Acil çözüm merkezleri oluşturulmalıdır
6. Yardım miktarları günümüz ekonomik şartlarına göre yeniden hesaplanmalıdır
Bu öneriler, politik değil, insani ve ulusal bir perspektifle sunulmaktadır. Devletine güvenen halk, bu güvenin karşılığını göreceğine inanmaktadır.
TÜRK MİLLETİNİN DAYANIŞMA GÜCÜ
Depremler, yalnızca yapıları değil, umutları da yıktı. Ancak Türk milleti, tarih boyunca karşılaştığı tüm zorlukları birlik ve beraberlik ruhuyla aşmayı başardı. Bu sınavı da aynı azimle geçeceğimize inancımız tamdır.
Başvuru süresinin uzatılması kararı, depremzede vatandaşlarımızın yaralarını sarmak için atılan adımların tamamlayıcısı olacaktır. Devletimizin koruyucu elini omzunda hissetmek, milletimiz için en büyük teselli kaynağıdır.
Sayın Cumhurbaşkanımız ve Sayın Bakanımızın, halkımızın bu haklı beklentisine olumlu yanıt vereceğine dair güvenimiz tamdır. Çünkü biliyoruz ki, Türk Devleti, vatandaşının her daim yanındadır.
Depremzede vatandaşlarımızın umutları, hepimizin ortak sorumluluğudur. Bu görevi, devlet-millet el ele vererek yerine getireceğimize yürekten inanıyorum.
